Zonguldak biri merkez olmak üzere 13 ilçeden ibârettir.
Merkez: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 249.610 olup, 116.725’i ilçe
merkezinde, 132.885’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 7,
Beycuma bucağına bağlı 16, Kilimli bucağına bağlı 7 ve Kozlu bucağına bağlı
14 köyü vardır. Yüzölçümü 637 km2 olup, nüfus yoğunluğu 392’dir.
İlçe topraklarını Bolu Dağlarının kuzey uzantıları engebelendirir. Kıyı
şeridinde dar bir düzlük vardır. İlçe ekonomisi sanâyi ve mâdenciliğe
dayanır. Türkiye’nin zengin taşkömürü yatakları ilçe topraklarında
bulunur.
İlçe merkezi Üzülmez Deresinin denize döküldüğü kesimde kurulmuştur. Kozlu
ve Kilimli bucakları ile birleşme durumundadır. Limanı mevcut olup, buradan
taşkömürü ihrâç edilir. İlçe Ankara’ya 268 km, İstanbul’a ise
377 km mesâfededir. İlçe belediyesi 1899’da kurulmuştur.
Alaplı: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 41.267 olup, 12.105’i ilçe
merkezinde, 29.162’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 37
köyü vardır. İlçe toprakları genelde düzdür. İlçe topraklarını Alaplı
Deresi sular.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri mısır, buğday, arpa ve
patatestir. Akarsu boylarında sebze ve meyve yetiştirilir. Elma, armut ve
fındık en çok yetişen ürünlerdir. Kıyı kesimlerde balıkçılık yapılır.
İlçe merkezi deniz kıyısında Akçakoca-Ereğli sâhil yolu üzerinde
kurulmuştur. Ereğli’ye bağlı bir bucakken 19 Haziran 1987’de
3392 sayılı kanunla ilçe oldu.
Çaycuma: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 105.586 olup, 13.308’i ilçe
merkezinde, 92.278’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 30,
Hisarönü bucağına bağlı 8, Perşembe bucağına bağlı 28 ve Saltukova bucağına
bağlı 20 köyü vardır. Yüzölçümü 490 km2 olup, nüfus yoğunluğu
215’tir.
İlçe toprakları genelde düzdür. Batısında yüksek olmayan Batı Karadeniz
Dağları yer alır. En önemli akarsuyu Filyos Çayıdır. Bu çayın vâdisinin
genişlediği yerlerde Çaycuma ve Filyos ovaları vardır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünü mısırdır. Akarsu boylarında
sebze ve meyve yetiştirilir. Hayvancılık gelişmiş olup, en çok manda
beslenir. Deniz kıyısında olan Hisarönü bucağında başlıca gelir kaynağı
balıkçılıktır. Avlanan balıkların büyük kısmı İstanbul’a gönderilir.
Sümerbank Filyos Ateş Tuğlası Fabrikası ve Seka Kâğıt Fabrikası başlıca
sanâyi kuruluşlarıdır.
İlçe merkezi, Çaycuma Ovasının batı kıyısında kurulmuştur. Deniz kıyısından
25 km içeridedir. Eski ismi Coycami idi. Devrek’e bağlı bucakken,
1944’te ilçe oldu. Zonguldak-Bartın karayolu ve Ankara-Zonguldak
demiryolu ilçe merkezinden geçer. İl merkezine 53 km mesâfededir. İlçe
belediyesi 1944’te kurulmuştur.
Devrek: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 74.138 olup, 16.442’si ilçe
merkezinde, 57.696’sı köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 46,
Eğerci bucağına bağlı 13 köyü vardır. İlçe toprakları Batı Karadeniz ile
Bolu Dağları arasında hafif engebeli alanda yer alır. Devrek Çayı ilçe
topraklarını sular. Filyos Çayının küçük bir bölümü ilçe sınırları içine
girer. Devrek Çayı Vâdisinde Devrek Ovası yer alır. Topraklarının büyük
bölümü ormanlarla kaplıdır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, çavdar,
mısır ve patates olup, akarsu boylarında sebze ve meyve yetiştirilir.
Hayvancılık gelişmiş olup, en çok koyun ve keçi beslenir. Köylü nüfûsunun
büyük kısmı Ereğli-Zonguldak kömür havzasında dönüşümlü olarak çalışır.
Ormancılık ve orman ürünlerinin işlenmesi yaygındır. İlçede sunta, kereste
ve yapı malzemesi fabrikaları vardır.
İlçe merkezi, Devrek Çayı Vâdisinde kurulmuştur. Ankara-Zonguldak karayolu
ilçeden geçer. İl merkezine 61 km mesâfededir. İlçe belediyesi
1887’de kurulmuştur.
Eflani: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 17.266 olup, 2894’ü ilçe
merkezinde, 14.372’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 53
köyü vardır. Yüzölçümü 619 km2 olup nüfus yoğunluğu 28’dir. İlçe
toprakları dağlık olup, küçük akarsularla parçalanmıştır. Dağlar ormanlarla
kaplıdır.
Ekonomisi tarım ve ormancılığa dayalıdır. Topraklarının ancak üçte biri
ekilebilir. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, patates, ayrıca az
miktarda soğandır. Meyvecilik yaygın olarak yapılır. En çok ceviz, elma ve
armut yetiştirilir. Ormancılık ekonomik açıdan önemli gelir kaynağıdır.
Toprakları otlak bakımından zengindir. En çok sığır, koyun ve tiftik keçisi
beslenir. Arıcılık yaygındır.
İlçe, dağlık bir alanda, ulaşımı zor bir bölgede kurulmuştur. Gelişmemiş
bir yerleşim merkezidir. Bartın-Safranbolu-Karabük karayoluna bağlayan 26
kilometrelik yol, zaman zaman ulaşıma kapalı kalır. İl merkezine en uzak
ilçedir ve 187 km mesâfededir. İlçe belediyesi 1953’te kurulmuştur.
Ereğli: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 152.710 olup, 63.987’si ilçe
merkezinde, 88.723’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 76,
Ormanlı bucağına bağlı 17 köyü vardır. İlçe topraklarının büyük kısmı fazla
yüksek olmayan dağlarla kaplıdır. Dağlar küçük akarsu vâdileriyle
parçalanmıştır.
Ekonomisi ağır sanâyiye dayalıdır. Ereğli Demir-Çelik Fabrikaları başlıca
sanâyi kuruluşudur. Mâdencilik ve tarım ilçenin diğer gelir kaynaklarıdır.
Başlıca tarım ürünleri mısır, buğday, arpa ve patatestir. Sebze ve
meyvecilik yaygındır. Elma, armut ve fındık en çok üretilen meyvelerdir. İç
kesimlerde hayvancılık, kıyı kesimlerinde balıkçılık önemli gelir
kaynağıdır. Türkiye’nin en zengin kömür yatakları bu ilçededir.
İlçe merkezi deniz kıyısında kurulmuştur. İlçe merkezi, Zonguldak ve
Karabük’ten sonra ilin üçüncü büyük yerleşim merkezidir. Ereğli
Demir-Çelik İşletmelerinin kurulması ilçenin gelişmesinde büyük rol
oynamıştır. İl merkezine 56 km mesâfededir. İlçe belediyesi 1890’da
kurulmuştur.
Gökçebey: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 30.428 olup, 5081’i ilçe
merkezinde, 25.347’si köylerde yaşamaktadır. Merkeze bağlı 20 köyü
vardır. İlçe toprakları orta yükseklikte dağlarla kaplıdır. Filyos Irmağı
Vâdisinde düzlükler vardır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, çavdar,
mısır ve patates olup, akarsu boylarında sebze ve meyve yetiştirilir. Orman
ürünlerini işleyen küçük atölyeler vardır. İlçe merkezi Filyos Çayı
vâdisinde kurulmuştur. Devrek ilçesine bağlı bucakken 9 Mayıs 1990’da
ilçe merkezi oldu.
Karabük: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 123.361 olup, 105.373’ü
ilçe merkezinde, 17.988’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı
38 köyü vardır. İlçe topraklarının güneyinde Demiroluk Dağları yer alır. Bu
dağlardaki Keltepe (1999 m) ilin en yüksek noktasıdır. Dağlar sarıçam,
karaçam, köknar, kayın, ıhlamur, meşe ve gürgen ormanları ile kaplıdır.
Dağlardan kaynaklanan suları Filyos Çayı toplar.
Ekonomisi sanâyiye dayalıdır. Karabük Demir-Çelik İşletmeleri,
Türkiye’nin üç büyük demir-çelik tesislerinden ilkidir. Ayrıca ilçede
orman ürünlerini işleyen çok sayıda atölye vardır. Kırsal kesimde yaşayan
halkın bir bölümü tarımla uğraşır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa,
patates, elma ve armuttur. Dağ köylerinde ormancılık önemli gelir
kaynağıdır.
İlçe merkezi Filyos Çayı vâdisinde kurulmuştur. Demir-Çelik İşletmelerinin
kurulmasından sonra hızla gelişen ilçe, önemli bir sanâyi ve ticâret
merkezi oldu. 1953’te ilçe merkezi yapılan Karabük il merkezine 115
km mesâfededir. Yüz binden fazla nüfûsu ile Karadeniz bölgesinin dördüncü
büyük yerleşim merkezidir. İlçe belediyesi 1939’da kurulmuştur.
Safranbolu: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 42.815 olup, 24.351’i
ilçe merkezinde, 18.464’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı
43, Ovacuma bucağına bağlı 14 köyü vardır. Yüzölçümü 1013 km2 olup, nüfus
yoğunluğu 42’dir. İlçe toprakları dağlık olup, akarsu vâdileriyle
parçalanmıştır. Dağlar ormanlarla kaplıdır. Güneyde tabiî sınırı çizen
Filyos Çayı bölgede Soğanlı Çayı olarak isimlendirilir. Diğer bir akarsuyu
da Araç Çayıdır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, elma ve
üzümdür. Eskiden çok miktarda yetiştirilen safran üretimi günümüzde önemini
kaybetmiştir. Hayvancılık gelişmiş olup, en çok sığır beslenir. Orman
ürünlerini işleyen küçük atölyeler vardır. Halkın büyük kesimi 10 km
mesâfedeki Karabük’e çalışmak için gider.
İlçe merkezi Karabük-Bartın ve Karabük-Kastamonu yollarının kesiştiği yerde
Bartın Çayına katılan küçük akarsuların meydana getirdiği bir vâdide
kurulmuştur. İl merkezine 125 km mesâfededir. Bir sanâyi şehri olan
Karabük’e olan göç hareketi 1970’li yıllarda
Safranbolu’yu da etkiledi. Karabük’e olan yakınlığı dolayısı
ile hızla Karabük’e doğru gelişti. Eski evleri meşhûr olup, Çarşı
ismi verilen eski mahalleler “sit alanı” îlân edilerek muhâfaza
altına alınmıştır.
Yenice: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 30.545 olup, 9.840’ı ilçe
merkezinde, 20.705’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 18
köyü vardır. Toprakları genelde dağlıktır. Filyos Çayı vâdisinde küçük
düzlükler vardır. Dağlar ormanlarla kaplıdır. Dağlardan kaynaklanan suları
Filyos Çayı toplar.
Ekonomisi tarım ve ormancılığa dayalıdır. Akarsu vâdilerinde tarım yapılır.
Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, patates, elma ve armuttur. Dağ
köylerinde ormancılıkla uğraşılır. İlçe merkezinde Orman ÜrünleriSanâyi
kurumuna bağlı Kereste Fabrikası vardır.
İlçe merkezi Filyos Çayı kenarında, Zonguldak-Karabük demiryolu üzerinde
kurulmuştur. Karabük’e bağlı bucakken, 19 Haziran 1987’de 3392
sayılı kânunla ilçe oldu.
____________________
Dört Sey Geri Gelmez Atılan Ok, Söylenen Söz, Kacırılan Fırsat ve Gecen
Zaman ...
Çarşamba, 08. Mayıs 2024 17:59
