Rojin
Site kurucusu
Muhiddin Pîrî kesin tarihi bilinmekle beraber 1465-1470 yılları arasında ,
Türk denizciliğinin önemli merkezlerinden biri olan Gelibolu'da dünyaya
gelmişti. Babası Hacı Mehmet ,amcası ,o dönemin ünlü kaptanlarından Kemal
Reis idi. 11 yaşına geldiğinde önce korsan olarak işe başladı, sonradan
devlet hizmetine giren amcası Kemal Reis ile birlikte denize açılmış
ve1487-1493 yılları arasında çeşitli deniz savaşlarına karışmıştı.
Türk denizcilik tarihinden ,kendisinden bağımsız olarak söz
edilmesi1499-1502 yılları arasındaki harplerde gösterdiği aşarılardan
dolayıdır. İşte bu sıralarda, Portekizlilerle yapmış olduğu savaşların
birinde Columbus'un haritasını ele geçirmiş olabilir.
1511 yılında ,amcasının ölümü üzerinde denizlerden ayrılmış, Gelibolu'ya
dönmüş; harita çizimiyle uğraşmaya başlamış, daha sonra büyük Türk
denizcisi Barboros'un (1476-1546) hizmetine girmişti.
Mısır'ın zaptı sırasında (1516-1517) komutasındaki gemilerle en önemli
deniz üssü olan İskenderiye'nin ele geçirilişinde büyük başarı göstermiş,
bu başarı onun Sultan Selim'le (1517-1520) tanışmasına ve 1513 yılında ,
Gelibolu'da tamamladığı dünya haritasını sunmasına vesile olmuştur.
Mısır seferinden sonra, Pîrî Gelibolu 'ya dönmüş ve Kitab-i Bahriye
üzerinde çalışmaya başlamıştı.
Bu sırada Mısır da bir kargaşalık çıkmıştı. Bu kargaşayı bastırmak için,
Pargalı İbrahim Paşa'yı Mısır'a götürecek donanmaya Pîrî'nin rehberlik
etmesi ön görülmüştü. Sefer sırasında fırtına patlak vermiş ve gemiler, bir
süre, Rodos'a sığınmak zorunda kalmışlardı. Bu olay Pîrî'nin Paşayla
tanışmasına fırsat vermişti. Pîrî'nin sefer sırasında sık sık bir takım
notlara, yani hazırlamakta lduğu Bahriye'ye baş vurması Pargalı'nın
gözünden kaçmamış ve bu notların kitap haline getirilmesini istemiştir.
Nitekim Pîrî kitabı tamamlamış ve İbrahim Paşanın aracılığı ile Sultan
Süleyman' a sunmuştur. Kitab-i Bahriye Hükümdarın beğenisini kazanmıştır .
Bunu bugün elimizde sadece ilk parçası bulunan ve Kuzey Amerika haritası
diye adlandırılan İkinci Dünya haritası izlemiştir.O sıralarda
Portekizliler Adeni ele geçirmişlerdi. Osmanlı Devleti Pîrî Reis'e Hint
Kaptanlığı görevini vererek Adeni geri almasını istedi. Pîrî 1548'de Adeni
geri almış ve onu Umman Denizi kıyılarındaki fetihleri izlemişti.
Bu başarıları düşmanlarını kızdırmıştı. Özellikle Basra Beyler Beyi Paşa
Pîrî 'nin donanmayı Basra'da terk ettiği haberini İstanbul'a
ulaştırdı.Mısır Valisi Dukayin-zâde Mehmed Paşa da bu görüşlere katılınca,
yaşı seksenin üzerinde olan Pîrî Reis 1555 yılında Kahire'de idam
edilmişti.
Pîrî Reis'in Birinci Dünya Haritası
1929 yılında Topkapı Saray'ında bulunan , 90/60 cm ile büyüklüğündeki bir
parşömel üzerine çizilmiş, Güney Batı Avrupa, Kuzey Batı Afrika, Güney Doğu
ve Orta Amerika kıyılarını gösteren bu harita üzerindeki bu nottan
öğrendiğimize göre, Pîrî Reis'in 1513 yılında Gelibolu'da çizip, 1517'de de
Mısırlı Sultan Selim'e (1512-1520) sunduğu, büyük çapta hazırlanmış bir
Dünya haritasının bir parçasıydı.
Harita da dağlar kabartma, nehirler kalın çizgilerle, taşlık yerler siyah,
kumluk, sığ yerler kımızı noktalarla, denizde görülmeyen taşlık yerler haç
işareti belirlemiş, özellik gösteren bitki, hayvan resimleri ile süslenmiş,
bölgelere ilişkin notlar eklenmişti.
Bu , enlem ve boylam çizgileri olmayan, kıyıları ve adaları kapsayan
bölgelere tanıtılmasını amaçlayan portülandır. Enlem ve boylam çizgileri
yerine , biri Kuzeyde diğeri Güneyde iki pusula gülü bulunmaktadır. Her
pusula gülünü 32 parçaya bölen doğrular harita boyunca uzanır , vemin
bölümlerini gösteren iki cetvel de eklenmiştir. Rüzgâr güllerinden çıkan
doğrular ve ölçekler limanlar arasındaki uzaklığı ölçmeye yarar.
Genellikle, bu portülanların matematik temelden yoksun olduğu sanılıyordu.
Oysa yapılan araştırmalar, Pîrî Reis'in haritasında Atlantik Okyanusu
üzerine yerleştirilmiş beş projeksiyon merkezinin olduğunu göstermiştir. Bu
haritada kolaylıkla enlem ve boylam çizgileri çizilebilir. Zaten kendisi de
Kitab-ı Bahriye'de bu haritanın çok özenle çizildiğini söyledikten sonra ne
kadar küçük olursa olsun bir haritada hata varsa onun kullanılması
gerektiğini ve ona güveneni hataya götüreceğini belirtmiştir.
Pîrî Reis 34 haritadan yararlanmıştır. Bunlardan 20'sini tarihi belli
değildir. 8'i Müslüman coğrafyacıların Caferiye dedikleri haritalardır. 4'ü
Portekizlilerin çizdikleri yeni haritalardır: 1'i de Columbus'un
haritasıdır. Kitab-ı Bahriye'de bu konuya ilişkin olarak şöyle der.
Ol kitabıyla ider iyâd
Dahi sonra durmaz açar ol ili
Hartısı ta kim geldi bize
Varup Antilyeyi ider aşikâr
Şimdi meşhur eylemiştir ol yolu
İş bu zor kim dedim cümle size.
Ayrıca haritadaki notlardan birinden Columbus'un dört seyahatinden üçüne
katılmış olan sonradan Kemal Reis'in eline esir düşen bir İspanyolun
Columbus'un keşiflerine ilişkin pek çok bilgi verdiğini öğreniyoruz.
Columbus'un haritası kaybolduğundan, bu gün elde bulunan tek orijinal belge
Pîrî Reis'in bu haritasıdır
____________________
Dört Sey Geri Gelmez Atılan Ok, Söylenen Söz, Kacırılan Fırsat ve Gecen
Zaman .