Halk oyunları düğünlerde, nişanlarda, askere uğurlamada, yaylaya çıkış ve
inişte, doğumda, dini ve milli bayramlarda, kazanılan zaferin sonucunda,
ferfene, barana, sıra gezmesi, yaren sohbeti gibi toplantılarda
oynanmaktadır. Oyunlar genellikle oyun oynamaya elverişli açık alanlarda
oynandığı gibi kapalı yerlerde oynanır.
Özellikle düğünlerde, yörede iyi oynadığı bilinen kişiler davet edilir.
Çünkü topluluğun başında yörenin müziklerini ve oyunlarını iyi bilen ve
saygın kişiler bulunur.
Halk oyunları figür bakımından zenginliğini bu kişilere borçludur. Onlar
maharetini ustalığını göstermek için kendine özgü doğaçlama figürler yapar.
Böylece oynayan ya da oynamayan insanlara özellikle gençlere oyunlar
gösterilmiş, aktarılmış olur.
Halk Oyunlarının Geleneği,
İnanışı, Efsanesi, Öyküsü
Halk oyunları taklidi oyunlar (doğa oyunlarını,günlük yaşamı vb.)
olabileceği gibi,toplumsal olayları,aşkı sevgiyi de konu alan oyunlar
vardır.Mesela Urfa Kımıl oyunu,ekine zarar veren bir haşare yüzünden halkın
yaşadığı sıkıntıyı dile getirir ve bu oyunda olduğu gibi diğer oyunlar için
de çeşitli anlatılar vardır.
Halk Oyunlarında Giysi, Çalgı,
Oyun Adları
Oyun oynamayı gerektiren nedene bağlı olarak insanlar günlük kıyafet veya
özel gün kıyafeti giyerler. Bunun için bakınız giyim-kuşam
maddesine.Türkiye'de halk oyunlarına mutlaka bir müzik aleti eşlik
etmektedir (Bu konuda müzik bölümüne bakınız.).Kimi yerlerde, özellikle
kadınlar türküyle de oynamaktadırlar. Oyunlar isimlerini, yaratıcısı
kişinin adından, coğrafi bölge adından, tabiat olaylarından, içerdiği
konudan vb. alır.
Konularına Göre Halk Oyunları
İnsan tabiat ilişkisini konu alan oyunlar.Yağmur, sis, akarsuyu konu alan
oyunlar.Bitkileri konu alan halk oyunları.Rakamlarla ifade edilen
oyunlar.İnsan hayvan ilişkilerini konu alan halk oyunları.
Toplumsal olayları konu alan halk oyunları; kavgayı konu alan oyunlar,
savaşı konu alan oyunlar, aşkı ve sevgiyi konu alan oyunlar, kızla erkeğin
birbirine kur yapmasını konu alan oyunlar.
Askere uğurlamayı konu alan oyunlar.Tarımı konu alan oyunlar, ekin biçimi
konu alan oyunlar, ürünün zarar görmesini konu alan oyunlar.Meslekleri konu
alan oyunlar, çobanlarla ilgili oyunlar, kadınların yapmış olduğu günlük
işleri taklit ederek erkeklerin oynadığı oyunlar, ekmek yapımı inek
sağılması gibi teşbih edilen oyunlar.Bir iş üretimi ile ilgili oyunlar ip
eğirme gibi.
Değişik Yörelerde Değişik Grup
Oyunları
Türkiye'de halk oyunları ülkenin kültürel yapısı gereği, oynanış şekli
bakımından birbirinden farklılık gösteren türlere ayrılır.Bunlara örnek
olarak Erzurum civarında Bar, Doğu ve Güneydoğu'da Halay, Trakya'da Hora,
Karşılama, Karadeniz'de Horon, Konya ve civarında Kaşık Oyunları, Ege'de
Zeybek verilebilir.
Halk Oyunları Üzerine Düzenleme
Çalışmaları
Halk oyunları artık doğal ortamından çıkmış, yarışmalar, festivaller
dolayısıyla sahnelenen bir sanat dalı haline gelmiştir.Bu nedenle de
sahneye uygun düzenlemeler yapılmaktadır.