Aşık Ceyhuni, Ceyhuni Baba ve Ceyhuni diye de anılan Zileli Ceyhun
1847’de Zile’nin Çıkrıkçı mahallesinde doğar. Asıl adı
Ömer’dir. Babası Çördükoğulları’ndan Ahmet’tir. (Kimi
yazarların Ceyhun’yi Çorumlu göstermeleri yanlıştır, belki de bu,
onun Çorum’da Kahyaoğulları’ndan Meryem’le evlenmesinden
doğmuştur.)
Ceyhuni bir süre Aşık Tokatlı Nuri’ye çıraklık etmiş. (Ceyhuni adını
da kendisine ustası takmış.) Sesi güzel, kendisi de uzun boylu, yakı
şıklıymış. İyi saz çalar, geçimini bu yolla sağlarmış. Düğünlerle
derneklerde, kahvelerde çöğür denen 12 telli sazı beceriyle kullanırmış.
Çevre köyleri, kentleri dolaşır, sık sık yolculuğa çıkarmış. Bu arada
Sivas, Çorum, Ankara ve İstanbul’a kadar gitmiş. Çayırcı ve
Veliefendi çayırları ile semai kahvelerinde saz çalmış, karşılaşmalara
katılmıştır. Ankara’da iken Vali Faik Memduh Paşa Aşık Cemali ile onu
konağına çağırmış, saz çaldırıp bağışta bulunmuştur.
Ceyhuni Tokatlı Nuri ile Erzurumlu Emrah’ı çok sever, ikisini de
ustası sayarmış. Kendisi de birtakım şairlere ustalık etmiştir: Niksarlı
Bedri ve Cesuri, Zileli Mevci ve Nagami, Tokatlı Cemali ve Hicri, Yozgatlı
Mes’udi ve Seyhuni, Sivaslı Pesendi vb. Bu ünlü çıraklar
Ceyhuni’nin çevrede ne denli sevildiğini ve etkili olduğunu
göstermektedir.
Ceyhuni 1912’de Çorum’un Alaca ilçesine bağlı İsa Hacılı köyün
de ölmüştür.
Bektaşiliğe bağlanan Ceyhuni şiirlerinde, hem inançlarını yansıtmış, hem de
aşk, doğa, ayrılık temlerini işlemiştir. Arada bir çevresinde ki olaylardan
(sıtma vb.) söz etmiştir. Dilinde Osmanlıca sözcüklere de yer vermiştir.
Gazeller ve şarkılar da yazmıştır.
YAPITI
Ceyhun7nin şiirleri cönklerle dergilerde (Çorumlu, No.6-7; Yeni Türk,
No.37; Halk Bilgisi Haberleri, No.9 vb.) kalmıştır, kitaplaşmamıştır.
Asım Bezirci
Türk Halk Şiiri
____________________
Türküler..
Cennet kadar sır, insan kadar zahir.