|
Member Cevaplar: 239 kayıt olmuş: 11/9/2006 Durum: ÇevrimdışıCinsiyet:
|
|
Yazılış Tarihi: 2/4/2008 Saat 00:04 |
|
|
Güney yüzü
[1] Tengri teg tengride bolmýþ Türk Bilge Kaðan bu ödke olurtum. Sabimin
tüketi eþidgil. Ulayu ini yigünüm oðlaným biriki oðuþum budunum biriye
þadpýt begler yýrýya tarkat buyruk begler Otuz [Tatar ... ]
[1] Tanrý gibi gökte olmuþ Türk Bilge Kaðaný, bu zamanda oturdum. Sözümü
tamamiyle iþit. Bilhassa küçük kardeþ yeðenim, oðlum, bütün soyum,
milletim, güneydeki þadpýt beyleri, kuzeydeki tarkat, buyruk beyleri, Otuz
Tatar...
[2] Tokuz Oðuz begleri buduný bu sabimin edgüti eþid katýðdý týngla: Ýlgerü
kün toðsýk[k]a birigerü kün ortusýngaru kurýðaru kün batsýkýnga yýrýðaru
tün ortusýngaru anda içreki budun [kop] m[ang]a k[örür]. [Bunç]a budun
[2] Dokuz Oðuz beyleri, milleti! Bu sözümü iyice iþit, adamakýllý dinle:
Doðuda gün doðusuna, güneyde gün ortasýna, batýda gün batýsýna, kuzeyde
gece ortasýna kadar, onun içindeki millet hep bana tâbidir. Bunca
milleti
[3] kop itdim. Ol amtý ariyýg yok. Türk kaðan Ötüken yýþ olursar ilte bung
yok. Ýlgerü Þantung yazýka tegi süledim, taluyka kiçig tegmedim. Birigerü
Tokuz Ersinke tegi süledim, Tüpütke kiçig [teg]medim. Kurýðaru Yinçü
ög[üz]
[3] hep düzene soktum. O þimdi kötü deðildir. Türk kaðaný Ötüken ormanýnda
otursa ilde sýkýntý yoktur. Doðuda Þantung ovasýna kadar ordu sevk ettim,
denize ulaþmama az kaldý. Güneyde Dokuz Ersine kadar ordu sevk ettim,
Tibete ulaþmama az kaldý. Batýda Ýnci nehrini geçerek
[4] keçe Temir Kapýðka tegi süledim. Yýrýðaru Yir Bayýrku yiririge tegi
süledim. Bunca yirke tegi yorýtdým. Ötüken yýþda yig idi yok ermiþ. Ýl
tutsýk yir Ötüken yýþ ermiþ. Bu yirde olurup Tabðaç budun birle
[4] Demir Kapýya kadar ordu sevk ettim. Kuzeyde Yir Bayýrku yerine kadar
ordu sevk ettim. Bunca yere kadar yürüttüm. Ötüken ormanýndan daha iyisi
hiç yokmuþ. Ýl tutacak yer Ötüken ormaný imiþ. Bu yerde oturup Çin milleti
ile
[5] tüzültüm. Altun kümüþ iþgiti kutay burigsuz anca birür. Tabðaç budun
sabi süçig aðýsý yýmþak ermiþ. Süçig sabin yýmþak aðýn arýp ýrak budunuð
anca yaðutýr ermiþ. Yaðuru kondukda kisre ariyýð bilig anda öyür ermiþ.
[5] anlaþtým. Altýný, gümüþü, ipeði ipekliyi sýkýntýsýz öylece veriyor. Çin
milletinin sözü tatlý, ipek kumaþý yumuþak imiþ. Tatlý sözle, yumuþak ipek
kumaþla aldatýp uzak milleti öylece yaklaþtýrýr-mýþ. Yaklaþtýrýp, konduktan
sonra, kötü þeyleri o zaman düþünürmüþ.
[6] Edgü bilge kiþig edgü alp kiþig yontmaz ermiþ. Bir kiþi yarigýlsar
oðuþý buduný biþükinge tegi kýdmaz ermiþ. Süçig sabýriga yýmþak aðýsýriga
arturup öküþ Türk budun öltüg. Türk budun ölsikirig. Biriye Çoðay yýþ
Tögültün
[6] Ýyi bilgili insaný, iyi cesur insaný yürütmezmiþ. Bir insan yanýlsa,
kabilesi, milleti, akrabasýna kadar barýndýrmazmýþ. Tatlý sözüne, yumuþak
ipek kumaþýna aldanýp çok çok, Türk milleti, öldün; Türk milleti,
öleceksin! Güneyde Çogay ormanýna, Tögültün
[7] yazý konayýn tiser Türk budun ölsikig. Anda ariyýð kiþi anca boþðurur
ermiþ. Irak erser yablak aðý birür, yaðuk erser edgü aðý birür tip anca
boþðurur ermiþ. Bilig bilmez kiþi ol sabýð alýp yaðuru barýp öküþ kiþi
öltüg.
[7] ovasýna konayým dersen, Türk milleti, öleceksin! Orda kötü kiþi þöyle
öðretiyormuþ: Uzak ise kötü mal verir, yakýn ise iyi mal verir diyip öyle
öðretiyormuþ. Bilgi bilmez kiþi o sözü alýp, yakýna gidip, çok insan,
öldün!
[8] Ol yirgerü barsar Türk budun ölteçi sen. Ötüken yir olurup arkýþ tirkiþ
ýsar nerig buriguð yok. Ötüken yýþ olursar beriggü il tuta olurtaçý sen.
Türk budun tokurkak sen. Açsýk tosýk ömez sen. Bir todsar açsýk ömez sen.
Antaðýrigýn
[8] O yere doðru gidersen, Türk milleti öleceksin! Ötüken yerinde oturup
kervan, kafile gönderirsen hiç bir sýkýntýn yoktur. Ötüken ormanýnda
oturursan ebediyen il tutarak oturacaksýn. Türk milleti, tokluðun kýymetini
bilmezsin. Açlýk, tokluk düþünmezsin. Bir doysan açlýðý düþünmezsin. Öyle
olduðun
[9] üçün igidmiþ kaðanýngýn sabin almatýn yir sayu bardýð. Kop anda
alkýntýð, arýltýð. anda kalmýþý yir sayu kop toru ölü yonyur ertig. Tengri
yarlýkadukýn üçün [ö]züm kutum bar üçün kaðan olurtum. Kaðan olurup
[9] için, beslemiþ olan kaðanýnýn sözünü almadan her yere gittin. Hep orda
mahvoldun, yok edildin. Orda, geri kalanýnla her yere hep zayýflayarak,
ölerek yürüyordun. Tanrý buyurduðu için, kendim devletli olduðum üçün,
kaðan oturdum. Kaðan oturup
[10] yok çýðarfy budunuð kop kubratdým. Çýðariy budunuð bay kýldým. Az
budunuð öküþ kýldým. Azu bu sabýmda igid bar ðu? Türk begler budun bum
eþidirîg. Türk [budun ti]rip il tutsýkýrigýn bunda urtum. Yarigýlýp
ölsikirfgin yime
[10] aç, fakir milleti hep toplattým. Fakir milleti zengin kýldým. Az
milleti çok kýldým. Yoksa, bu sözümde yalan var mý? Türk beyleri, milleti,
bunu iþitin! Türk milletini toplayýp il tutacaðýný burda vurdum. Yanýlýp
öleceðini yine
[11] bunda urtum. Neng nerig sabim erser berîggü taþka urtum. Arigar körü
bilirig. Türk amtý budun begler bödke körügme begler gü yarigýltaçý siz?
Men b[eriggü taþ tokýtdým ... Tabð]aç kaðanda bedizçi kelürtüm,
bedizet[t]im. Menirîg sabimin sýmadý.
[11] burda vurdum. Her ne sözüm varsa ebedî taþa vurdum. Ona bakarak bilin.
Þimdiki Türk milleti, beyleri, bu zamanda itaat eden beyler olarak mý
yanýlacaksýnýz? Ben ebedî taþ yontturdum .... Çin kaðanýndan resimci
getirdim, resimlettim. Benim sözümü kýrmadý.
[12] Tabðaç kaðanýng içreki bedizçig ýtý. Arigar adýnçýð bark yaraturtum.
Ýçin taþýn adýnçýð bediz urturtum. Taþ tokýtdým. Körfgülteki sabimin
u[rturtum ... On Orig oðlýrig]a tatýriga tegi bum körü bilirig. Benggü
taþ
[12] Çin kaðanýnýn maiyetindeki resimciyi gönderdi. Ona bambaþka türbe
yaptýrdým. Ýçine dýþýna bambaþka resim vurdurdum. Taþ yontturdum. Gönüldeki
sözümü vurdurdum ... On Ok oðluna, yabancýna kadar bunu görüp bilin. Ebedî
taþ
[13] tokýtdým. b[u ... il] erser, anca taký erig yirte irser, anca erig
yirte berfggü taþ tokýtdým, bitid[d]im. Aný körüp anca bilirig. Ol taþ [
... ]dým. Bu bitig bitigme atisi Yol[l]uð T[igin].
[13] yontturdum ... Ýl ise, þöyle daha eriþilir yerde ise, iþte öyle
eriþilir yerde ebedî taþ yontturdum, yazdýrdým. Onu görüp öyle bilin. Þu
taþ .... dým. Bu yazýyý yazan yeðeni Yollug Tigin.
____________________ Dört Sey Geri Gelmez Atýlan Ok, Söylenen Söz, Kacýrýlan Fýrsat ve Gecen
Zaman ...
|
|
Member Cevaplar: 239 kayıt olmuş: 11/9/2006 Durum: ÇevrimdışıCinsiyet:
|
|
Yazılış Tarihi: 2/4/2008 Saat 00:05 |
|
|
Doðu yüzü
[1] Üze kök tengri asra yaðýz yir kýlýndukda ikin ara kiþi oðlý kýlýnmýþ.
Kiþi oðlýnda üze eçüm apam Bumýn Kaðan Ýstemi Kaðan olurmýþ. Olurupan Türk
budunurig ilin törüsin tuta birmiþ, iti birmiþ.
[1] Üstte mavi gök, altta yaðýz yer kýlýndýkta, ikisi arasýnda insan oðlu
kýlýnmýþ. Ýnsan oðlunun üzerine ecdadým Bumýn Kaðan, Ýstemi Kaðan oturmuþ.
Oturarak Türk milletinin ilini töresini tutu vermiþ, düzenleyi vermiþ.
[2] Tört bulurig kop yaðý ermiþ. Sü sülepen tört bulurigdaký budunuð kop
almýþ, kop baz kýlmýþ. Baþlýðýð yükündürmiþ, tizligig sökürmiþ. Ýlgerü
Kadýrkan yýþka tegi kirü Temir Kapýðka tegi kondurmuþ. Ýkin ara
[2] Dört taraf hep düþman imiþ. Ordu sevk ederek dört taraftaki milleti hep
almýþ, hep tâbi kýlmýþ. Baþlýya baþ eðdirmiþ, dizliye diz çöktürmüþ. Doðuda
Kadýrkan ormanýna kadar, batýda Demir Kapýya kadar kondurmuþ. Ýkisi
arasýnda
[3] pek teþkilâtsýz Gök Türk öylece oturuyormuþ. Bilgili kaðan imiþ, cesur
kaðan imiþ. Buyruku yine bügili imiþ tabiî, cesur imiþ tabiî. Beyleri de
milleti de doðru imiþ. Onun için ili öylece tutmuþ tabiî. Ýli tutup töreyi
düzenlemiþ. Kendisi öylece
[3] idi oksuz Kök Türk anca olurur ermiþ. Bilge kaðan ermiþ, alp kaðan
ermiþ. Buyruký yime bilge ermiþ erinç, alp ermiþ erinç. Begleri yime buduný
yime tüz ermiþ. Aný üçün ilig anca tutmýþ erinç. Ýlig tutup törüg itmiþ.
Özi anca
[4] kergek bolmýþ. Yoðçý sýðýtçý örfgre kün toðsýkda Bökli çöl[l]üg il
Tabðaç Tüpüt Apar Purum Kýrkýz Üç Kurýkan Otuz Tatar Kýtariy Tatabý bunca
budun kelipen sýðtamýþ yoðlamýþ. Antað külüg kaðan ermiþ. Anda kisre iniþi
kaðan
[4] vefat etmiþ. Yasçý, aðlayýcý, doðuda gün doðusundan Bökli Çöllü halk,
Çin, Tibet, Avar, Bizans, Kýrgýz, Üç Kurýkan, Otuz Tatar, Kýtay, Tatabý,
bunca millet gelip aðlamýþ, yas tutmuþ. Öyle ünlü kaðan imiþ. Ondan sonra
küçük kardeþi kaðan
[5] bolmýþ erinç, oðlýtý kaðan bolmýþ erinç. Anda kisre iniþi eçisin teg
kýlýnmaduk erinç, oðlý karigýn teg kýlýnmaduk erinç. Biligsiz kaðan olurmýþ
erinç, yablak kaðan olurmýþ erinç. Buyruký yime biligsiz erinç, yablak
ermiþ erinç.
[5] olmuþ tabiî, oðullarý kaðan olmuþ tabiî. Ondan sonra küçük kardeþi
büyük kardeþi gibi kýlýnmamýþ olacak, þðlu babasý gibi kýlýnmamýþ olacak.
Bilgisiz kaðan oturmuþtur, kötü kaðan oturmuþtur. Buyruku da bilgisizmiþ
tabiî, kötü imiþ tabiî.
[6] Begleri buduný tüzsüz üçün Tabðaç budun tebliðin kürlüg üçün armakçýsýn
üçün inili eçili kirigþürtükin üçün begli budunlýð yorigþurtukýn üçün Türk
budun illedük ilin ýçðýnu ýdmýþ,
[6] Beyleri, milleti ahenksiz olduðu için, Çin milleti hilekâr ve sahtekâr
olduðu için, aldatýcý olduðu için, küçük kardeþ ve büyük kardeþi birbirine
düþürdüðü için, bey ve milleti karþýlýklý çekiþtirdiði için, Türk milleti
il yaptýðý ilini elden çýkarmýþ,
[7] kaðanladuk kaðanýn yitürü ýdmýþ. Tabðaç budunka beglik un oðlýn kul
boldý, isilik kýz oðlýn kürig boldý. Türk begler Türk atýn ýtý. Tabðaçgý
begler Tabðaç atýn tutupan Tabðaç kaðanka
[7] kaðan yaptýðý kaðanýný kaybedi vermiþ. Çin milletine beylik erkek
evladý kul oldu, hanýmlýk kýz evlâdý cariye oldu. Türk beyler Türk adýný
býraktý. Çinli beyler Çin adýný tutup, Çin kaðanýna
[8] körmiþ. Elig yýl iþig küçüg birmiþ. Ýlgerü kün toðsýkda Bökli kaðanka
tegi süleyü birmiþ. Kurýðaru Temir Kapýðka tegi süleyü birmiþ. Tabðaç
kaðanka ilin törüsin alý birmiþ. Türk kara kamað
[8] itaat etmiþ. Elli yýl iþi gücü vermiþ. Doðuda gün doðusunda Bökli
kaðana kadar ordu sevk edi vermiþ. Batýda Demir Kapýya kadar ordu sevk edi
vermiþ. Çin kaðanýna ilini, töresini alý vermiþ.Türk halk
[9] budun anca timiþ: Ýllig budun ertim, ilim amtý kaný, kimke ilig
kazðanur men tir ermiþ. Kaðanlýð budun ertim, kaðaným kaný, ne kaðanka iþig
küçüg birür men tir ermiþ. Anca tip Tabðaç kaðanka yaðý bolmýþ.
[9] kitlesi þöyle demiþ: Ýlli millet idim, ilim þimdi hani, kime ili
kazanýyorum der imiþ. Kaðanlý millet idim, kaðaným hani, ne kaðana iþi gücü
veriyorum der imiþ. Öyle diyip Çin kaðanýna düþman olmuþ.
[10] Yaðý bolup itinü yaratunu umaduk yana içikmiþ. Bunca iþig küçüg
birtükgerü sakýnman Türk budun ölüreyin uruðsýratayýn tir ermiþ. Yokadu
barýr ermiþ. Üze Türk Tengrisi Türk ýduk yiri
[10] Düþman olup, kendisini tanzim ve tertip edemediðinden yine teslim
olmuþ. Bunca iþi gücü verdiðini düþünmeden, Türk milletini öldüreyim,
kökünü kurutayým der imiþ. Yok olmaya gidiyormuþ.
[11] subý anca itmiþ. Türk budun yok bolmazun tiyin budun bolçun tiyin
karigým Ýltiriþ Kaðanýð ögüm Ýlbilge Katunuð tengri töpüsinde tutup yügerii
kötürmiþ erinç. Karigým kaðan yiti yigirmi erin taþýkmýþ. Taþra
[11] Yukarýda Türk tanrýsý, Tük mukaddes yeri, suyu öyle tanzim etmiþ. Türk
milleti yok olmasýn diye, millet olsun diye babam Ýltiriþ Kaðaný, annem
Ýlbilge Hatunu göðün tepesinde tutup yukarý kaldýrmýþ olacak. Babam kaðan
on yedi erle dýþarý çýkmýþ. Dýþarý
[12] yorýyur tiyin kü eþidip balýkdaký taðýkmýþ, taðdaký inmiþ, tirilip
yitmiþ er bolmýþ. Tengri küç birtük üçün karigým kaðan süsi böri teg ermiþ,
yaðýsý koriy teg ermiþ. Ýlgerü kurýgaru sülep ti[r]m[iþ] kubrat[mýþ].
[K]amaðý
[12] yürüyor diye ses iþitip þehirdeki daða çýkmýþ, daðdaki inmiþ, toplanýp
yetmiþ er olmuþ. Tanrý kuvvet verdiði için babam kaðanýn askeri kurt gibi
imiþ, düþmaný koyun gibi imiþ. Doðuya, batýya asker sevk edip toplamýþ,
yýðmýþ. Hepsi
[13] yiti yüz er bolmýþ. Yiti yüz er bolup ilsiremiþ kaðansýramýþ budunuð,
kürigedmiþ kuladmýþ budunuð Türk törüsin ýçðýnmýþ budunuð eçüm apam
törüsinçe yaratmýþ, boþðurmýþ. Tölis Tarduþ [budunuð anda itmiþ.]
[13] yedi yüz er olmuþ. Yedi yüz er olup ilsizleþmiþ, kaðansýzlaþmýþ
milleti, cariye olmuþ, kul olmuþ milleti, Türk töresini býrakmýþ milleti,
ecdadýmýn töresince yaratmýþ, yetiþtirmiþ. Tölis, Tarduþ milletini orda
tanzim etmiþ.
[14] Yabðuð þadýð anda birmiþ. Biriye Tabðaç budun yaðý ermiþ. Yýrýya Baz
kaðan Tokuz Oðuz budun yaðý ermiþ. Kýrkýz Kunkan Otuz Tatar Kýtariy Tatabý
kop yaðý ermiþ. Karigým kaðan bunca ...
[14] Yabguyu, þadý orda vermiþ. Güneyde Çin milleti düþman imiþ. Kuzeyde
Baz Kaðan, Dokuz Oðuz kavmi düþman imiþ. Kýrgýz, Kunkan, Otuz Tatar, Kýtay,
Tatabý hep düþman imiþ. Babam kaðan bunca ...
[15] Kýrk artuký yiti yolý sülemiþ, yigirmi sürigüþ süriðüþmiþ. Tengri
yarlýkaduk üçün illigig ilsiretmiþ, kaðanlýðýð kaðansýratmýþ, yaðýð baz
kýlmýþ, tizligig sökürmiþ, baþlýðýð yükündü[rmiþ. Karigým kaðan anca
ilig]
[15] Kýrk yedi defa ordu sevk etmiþ, yirmi savaþ yapmýþ. Tanrý lütfettiði
için illiyi ilsizletmiþ, kaðanlýyý kaðansýzlatmýþ, düþmaný tâbi kýlmýþ,
dizliye diz çöktürmüþ, baþlýya baþ eðdirmiþ. Babam kaðan öylece ili,
[16] törüg kazðanýp uça barmýþ. Karigým kaðanka Baz kaðanýð balbal tikmiþ.
Ol törüde üze eçim kaðan olurtý. Eçim kaðan olurupan Türk budunuð yiçe
itdi, igit[t]i. Çýðariyýð [bay kýldý, azýð ökiiþ kýldý].
[16] töreyi kazanýp, uçup gitmiþ. Babam kaðan için ilkin Baz Kaðaný balbal
olarak dikmiþ. O töre üzerine kaðan oturdu. Amcam kaðan oturarak Türk
milletini tekrar tanzim etti, besledi. Fakiri zengin kýldý, azý çok
kýldý.
[17] Eçim kaðan olurtukda özüm Tarduþ budun üze þad ertim. Eçim kaðan birle
ilgerü Yaþýl Ögüz Þantung yazýka tegi süledimiz. Kurýðaru Temir Kapýðka
tegi süledimiz. Kögmen aþa Ký[rkýz yiririgc tegi süledimiz]
[17] Amcam kaðan oturduðunda kendim Tarduþ milleti üzerinde þad idim. Amcam
kaðan ile doðuda Yeþil Nehir, Þantung ovasýna kadar ordu sevk ettik. Batýda
Demir Kapýya kadar ordu sevk ettik. Kögmeni aþarak Kýrgýz ülkesine kadar
ordu sevk ettik.
[18] Kamaðý biþ otuz süledimiz, üç yigirmi süriðüþ-dümüz. ÝUigig
ilsiretdimiz, kaðanlýðýð kaðansýrat-dýmýz. Tizligig sökürtümüz, baþlýðýð
yükündürtü-müz. Türgiþ kaðan Türkümüz [budunumuz erti. Bilmedükin]
[18] Yekûn olarak yirmi beþ defa ordu sevk ettik, on üç defa savaþtýk.
Ýlliyi ilsizleþtirdik, kaðanlýyý kaðansýzlaþtýrdýk. Dizliye diz çöktürdük,
baþlýya baþ eðdirdik. Türgiþ Kaðaný Türkümüz, milletimiz idi. Bilmediði
[19] üçün bizirige yarigýl[d]ukýn üçün kaðaný ölti. Buyruký begleri yime
ölti. On Ok budun emgek körti. Eçümüz apamýz tutmýþ yir sub idisiz bolmazun
tiyin Az budunuð itip yar[atýp ... ]
[19] için, bize karþý yanlýþ hareket ettiði için kaðaný öldü. Buy rüku,
beyleri de öldü. On Ok kavmi eziyet gördü. Ecdadýmýzýn tutmuþ olduðu yer,
su sahipsiz olmasýn diye Az milletini tanzim ve tertip edip ...
[20] Bars beg erti. Kaðan atý bunda biz birtimiz. Sirigilim kunçuyug
birtimiz. Özi yarîgýldý, kaðaný ölti, buduný kürig kul boldý. Kögmen yir
sub idisiz kalmazun tiyin Az Kýrkýz Budunuð yarat[ýp keltimiz. sürigüþdümüz
... ilin]
[20] Bars bey idi. Kaðan adýný burda biz verdik. Küçük kýz kardeþim
prensesi verdik. Kendisi yanýldý, kaðaný öldü, milleti cariye, kul oldu.
Kögmenin yeri, suyu sahipsiz kalmasýn diye Az, Kýrgýz kavmini düzene sokup
geldik. Savaþtýk ... ilini
[21] yana birtimiz. Ýlgerü Kadýrkan yýþýð aþa budunuð anca kondurtumuz,
anca itdimiz. Kurýðaru Keriðü Tarmanka tegi Türk budunuð anca kondurtumuz,
anca itdimiz. Ol ödke kul kulluð bolmýþ erti, [kürig küriglüg bolmýþ erti.
Ýniþi eçisin bilmez erti. Oðlý karigýn bilmez erti.]
[21] geri verdik. Doðuda Kadýrkan ormanýný aþarak milleti öyle kondurduk,
öyle düzene soktuk. Batýda Kengü Tarmana kadar Türk milletini öyle
kondurduk, öyle düzene soktuk. O zamanda kul kullu olmuþtu. Cariye cariyeli
olmuþtu. Küçük kardeþ büyük kardeþini bilmezdi, oðlu babasýný bilmezdi.
[22] Anca kazðanmýþ itmiþ ilimiz törümüz erti. Türk Oðuz begleri budun
eþiding. Üze tengri basmasar, asra yir telinmeser, Türk budun, ilirigin
törürfgin kim artatý [udaçý erti]? Türk budun ertin,
[22] Öyle kazanýlmýþ, düzene sokulmuþ ilimiz, töremiz vardý. Türk, Oðuz
beyleri, milleti, iþitin: Üstte gök basmasa, altta yer delinmese, Türk
milleti, ilini töreni kim boza bilecekti? Türk milleti, vaz geç,
[23] Ökün! Küregürig ün üçün igidmiþ bilge kaðanýrigýn ertmiþ barmýþ edgü
ilirîge kentü yarigýldýð, yablak kigürtüg. Yaraklýð kandýn kelip yariya
iltdi. Süriðüglüg kandýn kelipen süre iltdi? Iduk Ötüken y[ýþ budun bardýð.
Ýlgerü barýðma]
[23] piþman ol! Disiplinsizliðinden dolayý, beslemiþ olan bilgili
kaðanýnla, hür ve müstakil iyi iline karþý kendin hata ettin, kötü hâle
soktun. Silâhlý nereden gelip daðýtarak gönderdi? Mýzraklý nereden gelerek
sürüp gönderdi. Mukaddes Ötüken ormanýnýn milleti, gittin. Doðuya giden,
[24] bardýð, kurýðaru barýðma bardýð. Barduk yirde edgüg ol erinç: Kanýrig
subça yügürti, sürigükürig taðça yatdý. Beglik un oðlurig kul boldý, isilik
kýz oðlurig kürig boldý. Bilmedük üçün [yablakýrigýn üçün eçim kaðan uça
bardý.]
[24] gittin. Batýya giden, gittin. Gittiðin yerde hayrýn þu olmalý: Kanýn
su gibi koþtu, kemiðin dað gibi yattý. Beylik erkek evlâdýn kul oldu,
hanýmlýk kýz evlâdýn cariye oldu. Bilmediðin için, kötülüðün yüzünden
amcam, kaðan uçup gitti.
[25] Baþlayu Kýrkýz kaðanýð balbal tikdim. Türk budunuð atý küsi yok
bolmazun tiyin karigým kaðanýð ögüm katunuð kötürmiþ teriðri il birigme
tengri Türk budun atý küsi yok bolmazun [tiyin Özümin ol tengri]
[25] Önce Kýrgýz kaðanýný balbal olarak diktim. Türk milletinin adý saný
yok olmasýn diye, babam kaðaný, annem hatunu yükseltmiþ olan Tanrý, il
veren Tanrý, Türk milletinin adý saný yok olmasýn diye,
____________________ Dört Sey Geri Gelmez Atýlan Ok, Söylenen Söz, Kacýrýlan Fýrsat ve Gecen
Zaman ...
|
|
Member Cevaplar: 239 kayıt olmuş: 11/9/2006 Durum: ÇevrimdışıCinsiyet:
|
|
Yazılış Tarihi: 2/4/2008 Saat 00:05 |
|
|
Kuzey Yüzü
[1] ( ... ) birle Koþu tutuk birle süriðüþmiþ. Erin kop ölürmiþ. Ebin
barýmýn [kalý]sýz kop kelürti. Kül Tigin yiti otuz yaþýriga Karluk budun
erür barur erkli yaðý boldý. Tamað Iduk Baþda sürigüþdümüz.
[1] ( ... ) ile, Koþu vali ile savaþmýþ. Askerini hep öldürmüþ. Evini,
malýný eksiksiz hep getirdi. Kül Tigin yirmi yedi yaþýna gelince Karluk
kavmi hür ve müstakil iken düþman oldu. Tamag Iduk Baþta savaþtýk.
[2] [Kül] Tigin ol süriðüþde otuz yaþayur erti. Alp Þalçý [ak]ýn binip
oplayu tegdi. Ýki erig udu aþuru sançdý. Karlukuð ölürtümüz, altýmýz. Az
budun yaðý boldý. Kara Költe sürigüþdümüz. Kül Tigin bir kýrk yaþayur erti.
Alp Þalçý akýn
[2] Kül Tigin o savaþta otuz yaþýnda idi. Alp Þalçý ata binip atýlarak
hücum etti. Ýki eri takip edip kovalayarak mýzrakladý. Karluku öldürdük,
yendik. Az milleti düþman oldu. Kara Gölde savaþtýk. Kül Tigin otuz bir
yaþýnda idi. Alp Þalçý akýna
[3] binip oplayu tegdi. Az ilteberig tutdý. Az budun anda yok boldý. Eçim
kaðan ili kamþað boltukýnda budun ilig ikegü boltukýnda Ýzgil budun birle
sürigüþdümüz. Kül Tigin Alp Þalçý akýn binip
[3] binip atýlarak hücum etti. Az ilteberini tuttu. Az milleti orda yok
oldu. Amcam kaðanýn ili sarsdýðýnda; millet, hükümdar ikiye ayrýldýðýnda;
Ýzgil milleti ile savaþtýk. Kül Tigin Alp Þalçý akýna binip
[4] o[playu tegd]i. Ol at anda tüþ[di]. Ýzgil [budun] ölti. Tokuz Oðuz
budun kentü budunum erti. Tengri yir bulðakýn üçün yaðý boldý. Bir yýlka
biþ yoh sürigüþdümüz.Arig ilk Toðu Balýkda sürigüþdümüz.
[4] atýlarak hücum etti. O at orda düþtü. Ýzgil milleti öldü. Dokuz Oðuz
milleti kendi milletim idi. Gök, yer bulandýðý için düþman oldu. Bir yýlda
beþ defa savaþtýk. En önce Togu Balýkta savaþtýk.
[5] Kül Tigin Azman akýð binip oplayu tegdi. Altý erig sançdý. Sü
[t]egiþinde yitinç erig kýlýçladý. Ýkinti Kuþalðukda Ediz birle
sürigüþdümüz. Kül Tigin Az yaðýzýn binip oplayu tegip bir erig sançdý.
[5] Kül Tigin Azman akýna binip atýlarak hücum etti. Altý eri mýzrakladý.
Askerin hücumunda yedinci eý"i kýlýçladý. Ýkinci olarak Kuþalgukta Ediz ile
savaþtýk. Kül Tigin Az yaðýzýna binip, atýlarak hücum edip bir eri
mýzrakladý.
[6] Tokuz erig eðire tokýdý. Ediz budun anda ölti. Üçünç Bo[lçu]da Oðuz
birle süngüþdümüz. Kül Tigin Azman akýð binip tegdi, sançdý. Siisin
sançdýmýz, ilin altýmýz. Törtiinç Çuþ baþýnda süngüþdümüz. Türk
[6] Dokuz eri çevirerek vurdu. Ediz kavmi orda öldü. Üçüncü olarak Bolçuda
Oðuz ile savaþtýk. Kül Tigin Azman akýna binip hücum etti, mýzrakladý.
Askerini mýzrakladýk, ilini aldýk. Dördüncü olarak Çuþ baþýnda savaþtýk.
Türk
[7] budun adak kamþatdý. Yablak bo[ldaç]ý erti. Oza [k]elmiþ süsin Kül
Tigin aðýtýp Torigra bir oðuþ alpaðu on erig Torîg a Tigin yoðýnda egirip
ölürtümüz. Biþinç Ezginti Kadýzda Oðuz birle süngüþdümüz. Kül Tigin
[7] milleti ayak titretti. Periþan olacaktý. Ýlerleyip gelmiþ ordusunu Kül
Tigin püskürtüp, Tongradan bir boyu, yiðit on eri Tonga Tigin mateminde
çevirip öldürdük. Beþinci olarak Ezginti Kadýzda Oðuz ile savaþtýk. Kül
Tigin
[8] Az yaðýzýn binip tegdi. Ýki erig sançdý. b[alýkkla b[as]ýkdý. Ol sü
anda ö[lti]. Amða korðan kýþlap yazýriga Oðuzðaru sü taþýkdýmýz. Kül Tigin
ebig baþlayu kýt[t]ýmýz. Oðuz yaðý orduð basdý. Kül Tigin
[8] Az yaðýzýna binip hücum etti. Ýki eri mýzrakladý, çamura soktu. O ordu
orda öldü. Amga kalesinde kýþlayýp ilk baharýnda Oðuza doðru ordu çýkardýk.
Kül Tigini evin baþýnda býrakarak, müdafaa tedbiri aldýk. Oðuz düþman,
merkezi bastý. Kül Tigin
[9] ögsüz akýn binip tokuz eren sançdý, orduð birmedi. Ögüm katun' ulayu
öglerim ekelerim keliriðünüm kunçuylarým bunca yime tirigi kürig boldaçý
erti, ölügi yurtda yolta yatu kaldaçý ertigiz.
[9] öksüz akýna binip dokuz eri mýzrakladý, merkezi vermedi. Annem hatun ve
analarým, ablalarým, gelinlerim, prenseslerim, bunca yaþayanlar cariye
olacaktý, ölenler yurtta yolda yatýp kalacaktýnýz.
[10] Kül Tigin yok erser, kop ölteçi ertigiz. Ýnim Kül Tigin kergek boldý.
Özüm sakýndým. Körür közüm körmez teg, bilir biligim bilmez teg boldý. Özüm
sakýndým.1 Öd tengri yaþar. Kiþi oðlý kopölgeli törümiþ.
[10] Kül Tigin olmasa hep ölecektiniz. Küçük kardeþim Kül Tigin vefat etti.
Kendim düþünceye daldým.1 Görür gözüm görmez gibi, bilir aklým bilmez gibi
oldu. Kendim düþünceye daldým. Zamaný Tanrý yaþar. Ýnsan oðlu hep ölmek
için türemiþ.
[11] Anca sakýndým. Közde yaþ kelser týda körigülte sýðýt kelser yanduru
sakýndým. Katýðdý sakýndým. Ýki þad ulayu ini yigünüm oðlaným beglerim
budunum közi kaþý yablak boldaçý tip sakýndým. Yoðçý sýðýtçý Kýtariy Tatabý
budun baþlayu
[11] Öyle düþünceye daldým. Gözden yaþ gelse mani olarak, gönülden aðlamak
gelse geri çevirerek düþünceye daldým. Müthiþ düþünceye daldým. Ýki þadýn
ve küçük kardeþ yeðenimin, oðlumun, beylerimin, milletimin gözü kaþý kötü
olacak diyip düþünceye daldým. Yasçý, aðlayýcý olarak Kýtay, Tatabý
milletinden baþta
[12] Udar serigün kelti. Tabðaç kaðanda Ýsiyi Likerig kelti. Bir tümen aðý
altun kümüþ kergeksiz kelürti. Tüpüt kaðanda bölün kelti. Kurýya kün
batsýkdaký Soðd Berçik er Bukarak ulus budunda Enik serigün Oðul Tarkan
kelti.
[12] Udar general geldi. Çin kaðanýndan Ýsiyi Likeng geldi. On binlik
hazine, altýn, gümüþ fazla fazla getirdi. Tibet kaðanýndan vezir geldi.
Batýda gün batýsýndaki Soðd, Ýranlý, Buhara ülkesi halkýndan Enik general,
Oðul Tarkan geldi.
[13] On ok oðlum Türgiþ kaðanda Makaraç tamðaçý Oðuz Bilge Tamðaçý kelti.
Kýrkýz kaðanda Tarduþ Ýnançu Çor kelti. Bark itgüçi bediz yaratýðýna bitig
taþ itgüçi Tabðaç kaðan çýkaný Çanð serigün kelti.
[13] On Ok oðlum Türgiþ kaðanýndan Makaraç mühürdar, Oðuz Bilge mühürdar
geldi. Kýrgýz kaðanýndan Tarduþ Ýnançu Çor geldi. Türbe yapýcý, resim
yapan, kitabe taþý yapýcýsý olarak Çin kaðanýnýn yeðeni Çang general geldi.
____________________ Dört Sey Geri Gelmez Atýlan Ok, Söylenen Söz, Kacýrýlan Fýrsat ve Gecen
Zaman ...
|
|
Member Cevaplar: 239 kayıt olmuş: 11/9/2006 Durum: ÇevrimdışıCinsiyet:
|
|
Yazılış Tarihi: 2/4/2008 Saat 00:06 |
|
|
Kuzey-doðu Yüzü
[1] Kül Tigin koriy yýlka yiti yigirmike uçdý. Tokuzunç ay yiti otuzka yoð
ertürtümüz. Barkýn bedizin bitig taþ[ýn] biçin yýlka yitinç ay yiti otuzka
kop alkd[ýmý]z. Kül Tigin ö[zi?] kýrk artuk[ý y]iti yaþýrig bulýt
bust[adý] ... bunca bedizçig Tuygut ilteber kelü[r]ti.
[1] Kül Tigin koyun yýlýnda on yedinci günde uçtu. Dokuzuncu ay, yirmi
yedinci günde yas töreni tertip ettik. Türbesini, resimini,1 kitabe taþýný
maymun yýlýnda yedinci ay, yirmi yedinci günde hep bitirdik. Kül Tigin
kendisi kýrk yedi yaþýnda bulut çöktürdü ... Bunca resimciyi Tuygut vali
getirdi.
---------------------------------------------------------------------------
-----
Güney-doðu Yüzü
[1] Bunca bitig bitigme Kül Tigin atisi Yol[l]uð Tigin bitidim. Yigirmi kün
olurup bu taþka bu tamka kop Yol[l]uð Tigin bitidim. Iðar oðlanýrigýzda
tayðunuriguzda yigdi igidür ertigiz. Uça bardýðýz. Terigr[ide] tirigdekiçe
...
[1] Bunca yazýyý yazan Kül Tiginin yeðeni Yollug Tigin, yazdým. Yirmi gün
oturup bu taþa, bu duvara hep Yollug Tigin, yazdým. Deðerli oðlunuzdan,
evlâdýnýzdan çok daha iyi beslerdiniz. Uçup gittiniz. Gökte hayattaki
gibi...
---------------------------------------------------------------------------
-----
Güney-batý Yüzü
[1] Kül Tiginirig altunýn kümüþin aðýþýn barýmýn tör[t birig?] yýlk[ýs]ýn
ayýðma Tuyðut bu ... begim tigin yügerü terig[ri... ] taþ bitidim. Yol[l]uð
Tigin.
[1] Kül Tiginin altýnýný, gümüþünü, hazinesini, servetini, dört binlik at
sürüsünü idare eden Tuygut bu ... Beyim prens yukarý gök ... taþ yazdým.
Yollug Tigin.
---------------------------------------------------------------------------
-----
Batý Yüzü
[1] Kurýdýn [S]oðud örti. Ýnim Kül Tigin ... üçün öl[ü yitü] iþig küçüg
birtük üçün Türk Bilge Kaðan ayukýka inim Kül Tiginig küzedü olurtum.
Inançu Apa Yarðan Tarkan atýð irtim. [An]ý ögtürt[üm].
[1] Batýdan Soðd baþ kaldýrdý. Küçük kardeþim Kül Tigin ... için, öle yite
iþi gücü verdiði için, Türk Bilge Kaðaný, nezaret etmek üzere, küçük
kardeþim Kül Tigini gözeterek oturdum. Ýnançu Apa Yargan Tarkan adýný
verdim. Onu övdürdüm.
Not: Prof. Dr. Muharrem Ergin'in "Orhun Abideleri" adlý kitabýndan
alýntýdýr...
____________________ Dört Sey Geri Gelmez Atýlan Ok, Söylenen Söz, Kacýrýlan Fýrsat ve Gecen
Zaman ...
|
|
|
0,129 saniye - 23 queries
|
Happy Birthday |
Doðum Gününüz Kutlu Olsun!:
|
üye Puani |
- Rojin: 10 976 Puanlar
- asliyok: 4 432 Puanlar
- HarmanYeli: 4 396 Puanlar
- KizilZora: 2 048 Puanlar
- life23: 1 675 Puanlar
- gokkiz: 1 657 Puanlar
- BirNefes: 1 048 Puanlar
- Erasmus: 984 Puanlar
- -Pozan-: 785 Puanlar
- Siyahinci: 623 Puanlar
|
|